De plaats van een cv-radiator in het circuit bepaalt de waterdruk op die radiator en daarmee de doorstroomsnelheid. Daardoor kan hij te snel of juist te traag stromen, en als sommige radiatoren te veel water “nemen”, krijgen andere daardoor juist te weinig. De installatie als geheel werkt dan traag en inefficiënt, waardoor een krachter ketel en pomp nodig zijn en kamers ongelijk warm worden. Daarom hebben radiatoren doorgaans stelmechanismen in het binnenwerk van de kraan en/of in het voetblok. Ze zijn bedoeld om de installatie zo efficiënt mogelijk te laten functioneren. Dit “waterzijdig inregelen” is bij de aanleg echter lang niet altijd (goed) gebeurd, of het circuit is naderhand gewijzigd. Bij cv-tuning worden de onevenwichtigheden alsnog opgeheven, zodat “waterzijdige balans” ontstaat. Dat is alsof je steeds gereden hebt met de auto op de handrem en hem er nu af haalt. Er is dan minder ketel­‑ en pompvermogen nodig dan bij een installatie in “onbalans” en dus worden de ketel en pomp vervolgens zuiniger ingesteld. Dit samen heet cv-tuning.

Helemaal niet, ”waterzijdig inregelen” is al zo oud als de moderne cv-installatie zelf. Sinds de jaren ’70, toen er steeds zwaardere ketels en pompen beschikbaar kwamen, hebben installatiebedrijven deze mogelijkheid echter vaak genegeerd, om zo de kosten van het installeren te drukken. Immers, het vergt doorgaans een halve dag arbeid en het systeem kon toch ook werkend gemaakt worden met een zwaardere ketel en pomp (zo werd gedacht). Best wel begrijpelijk in een tijd dat energie goedkoop was en het klimaatprobleem nog ver weg. Inmiddels is dat anders en is cv-tuning wettelijk verplicht.

Cv-tuning is sinds een paar jaar wettelijk verplicht. Installatiebedrijven mogen geen nieuwe cv-installatie meer afleveren zonder deze waterzijdig te hebben ingeregeld. Dit om in Nederland de CO2-uitstoor terug te brengen.
Maar ook oude cv-installaties vallen soms onder de nieuwe wet. Bijvoorbeeld als je de ketel vervangt of het cv-circuit uitbreidt met een extra radiator.

Nee, het kan het hele jaar door plaatsvinden. Hoewel het voor- en najaar het prettigst werkt, als het niet heel warm en niet heel koud is.

Besparingen van 25% en meer zijn uitzonderlijk, maar ze komen voor: zo werd bij de OBS Jan Ligthart in Zutphen een besparing van meer dan 30% gemeten. Soms is er dan ook bij de afstelling van de ketel of pomp iets mis of komt er een fout in de aansluiting van de radiatoren aan het licht. De meeste besparingen liggen rond de 10%.

Het komt wel eens voor dat de toevoer bij alle radiatoren al correct staat ingesteld en dat de hele installatie, dus het geheel van leidingen en radiatoren, perfect in balans is (men noemt dat “waterzijdige balans”). Maar ook in dat geval kan er worden bespaard, omdat je dan nog steeds de ketel en pomp zuiniger kunt afstellen. Zo valt ook bij een al perfecte waterzijdige balans doorgaans toch 5% op het verbruik te besparen. En je weet dan meteen dat een volgende ketel en pomp wel een maatje minder zwaar mogen zijn.

Ja, cv-tuning is ook mogelijk bij vloerverwarming. In beginsel maakt vloerverwarming cv-tuning niet duurder, maar een combinatie van radiatoren en vloerverwarming heeft wel een hogere prijs.

Uiteraard staat het een ieder vrij een eigen cv-tuner te zoeken of het zelf te doen.

De cv-tuner moet toegang hebben tot de cv-ketel en alle radiatoren. Zorg dat je eventuele spullen aan de kant zet, dat spaart tijd.

Nou, echt mis niet, maar soms gaan oude kranen een beetje lekken bij het verstellen. De cv-tuner is daarop bedacht en zal daarom het stelmechanisme niet onnodig ver verdraaien. Meestal gaat het dan trouwens maar om kleine hoeveelheden water en stopt het lekken ook vanzelf weer. In het ergste geval moet een binnenwerk of een hele kraan worden vervangen, maar dat is te overzien leed. Het voordeel is dat je dan wel weer een goed instelbare kraan hebt.

Statisch inregelen bestaat al sinds de uitvinding van de cv-installatie en wordt uitgevoerd met behulp van de bestaande instelmechanismen op de radiatoren. Alléén als die op een radiator helemaal ontbreken moet een kraanbinnenwerk worden vervangen en dat is een tamelijk simpele operatie waarvoor je de installatie niet hoeft te laten leeglopen.
Dynamisch inregelen wordt als methodiek sinds enkele jaren toegepast (en gepropageerd) en hierbij worden de kranen vervangen door ‘zelfregelende’ kranen die reageren op de waterdruk: hoe hoger de druk, des te nauwer de kraanopening (vandaar ‘dynamisch’). Op die manier gaat er altijd even veel water door de radiator en die zou daardoor altijd optimaal moeten werken. Deze methodiek heeft echter ten minste twee grote nadelen:
(1) alle kranen worden vervangen door de dure ‘dynamische’ kranen en die vervanging zelf kost ook nog eens veel tijd en dus geld;
(2) de dynamische kranen werken alleen goed bij een constante pompdruk en dus moet de ingebouwde besparende intelligentie van de moderne cv-pomp worden uitgeschakeld, waardoor die niet meer energiezuinig is.
Het is dus eigenlijk de vraag of je er wel echt veel beter van wordt.

Eerst worden de huidige instroominstellingen bij alle radiatoren vastgesteld en wordt bij elke radiator gemeten hoe lang het duurt om vol te stromen en het verschil tussen in‑ en uitstroomtemperatuur. Uit al deze informatie worden de optimale instellingen van alle radiatoren berekend. Die worden dan toegepast, waarna wordt getest of alles nu naar behoren werkt. Soms moet dit proces een- of zelfs tweemaal worden herhaald voordat “waterzijdige balans” is bereikt. Alle radiatoren geven dan optimaal warmte af en daardoor kunnen de ketel en pomp het rustiger aan doen. Die worden nu ook “rustig aan” ingesteld en dat is veel energiezuiniger, vooral bij een HR-ketel.